ਲੁਧਿਆਣਾ, 15 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 (ਭਗਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ): ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਨਾਉਣ, ਤੋਹਫੇ ਦੇਣ ਅਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਆਫਲਾਈਨ ਦੋਹਾਂ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਛੂਟਾਂ, ਸੀਮਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੇਲ ਅਤੇ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖਰੀਦ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ “ਵਾਕਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ” ਡੀਲ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਹਾਰਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦਾ ਦੁਰਪਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਧੋਖੇ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕਾਵਟ ਵਾਲਾ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਪਸ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰੋ:
ਧੋਖੇਬਾਜ਼, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੇਲ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਤੁਹਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਚੁਰਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲੀ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਵੈਬ ਐਡਰੈੱਸ ਨੂੰ ਖੁਦ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨਲ ਈਮੇਲ, SMS ਜਾਂ ਫਾਰਵਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਣਜਾਣ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਫਾਈਲਾਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹਾਨਿਕਾਰਕ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਡਿਵਾਈਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭੁਗਤਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਪੂਰੇ ਕਰੋ:
ਕੁਝ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਐਪ ਜਾਂ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੌਜੂਦ ਬਾਹਰੀ UPI ID ਜਾਂ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚੈੱਕਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਚੈਕਆਉਟ ਪੇਜ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।
ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਊਚਰ ਅਤੇ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਵਾਅਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ:
ਇਨਾਮ, ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਜਾਂ ਤਿਉਹਾਰੀ ਤੋਹਫੇ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹੇ OTP, ਖਾਤੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਛੋਟੀ “ਫੀਸ” ਮੰਗ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਆਫਰ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਅਗਾਂਹ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਥੋੜਾ ਸਮਾਂ ਰੁਕੋ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।
ਅਚਾਨਕ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ OTP ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਜੋਂ ਲਵੋ:
ਕੁਝ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ “ਭੁਗਤਾਨ ਫੇਲ ਹੋ ਗਿਆ” ਜਾਂ “ਖਾਤਾ ਬਲੌਕ ਹੋ ਗਿਆ” ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ “ਠੀਕ” ਕਰਨ ਲਈ OTP ਮੰਗਦੇ ਹਨ। OTP ਸਿਰਫ਼ ਉਪਭੋਗਤਾ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪ ਕਾਲਾਂ ਜਾਂ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਕਦੇ ਵੀ OTP ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ।
ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਕਰੋ:
ਮੋਸੇਬਾਜ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ “ਆਫਰ ਜਲਦੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ” ਜਾਂ “ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਖਾਤਾ ਬਲੌਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ” ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਭੈੜਾ ਜਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨਹੀਂ ਵਰਤਦੇ। ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਪਲ ਰੁਕੋ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ‘ਰੁਕੋ, ਸੋਚੋ, ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੋ’ (Stop, Think, Act) ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਚਾਨਕ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਰੁਕ ਕੇ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਕੇ, ਫਿਰ ਬੁੱਧਿਮਾਨੀ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਪਣੇ ਲੈਣ-ਦੇਣਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਨੁਭਵ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।